artikulli i Sokol shametit
Brenda shkëlqimit të pastër të mermerit dhe ftohtësisë moderne të [aeroportit] ata, tok me fytyra të tjera të nxira nga dielli dhe takimet e rralla me sapunin, flokët e ngjitur nga djersa, dhëmbët e zverdhur, çehret e liga, veshjet e errëta e të zymta, bizhuteritë e rënda, shtatet e kërrusura dhe përherë abnormale (ose tejet obeze ose tejet thatime), si dhe mendimi trishtues për arsyen pse të gjitha këto detaje të vogla janë kaq të kudondodhura, të kujtojnë ty shqiptarit që mendon se je aq i civilizuar sa të mund të bësh vëzhgime të tilla, sesa artificiale dhe e papërshtatshme është kjo martesë midis “shqiptares†dhe “europianesâ€. Se sa të huaja dhe të largëta janë këto dy botë. Se çfarë ishulli i paadoptueshëm, i padëshirueshëm, i refuzueshëm dhe i injorueshëm është “shqiptarja†brenda kësaj miniature ku Shqipëria dhe Bashkimi Europian janë shkrirë tashmë së bashku në një territor eksperimental-aeroportual që ngjan si një parathënie e sikletshme e asaj sesi do të dukej në realitet një shkrirje e tillë në përmasa më të gjera.
Të tillë shembuj të mospërshtatshmërisë sonë me mjedisin ku haset “Europa†janë të shumtë dhe i sheh ngado në jetën e përditshme. […] Është një filozofi e tërë jetese të cilën krejt pa pasur as vullnetin më të vogël për ta ndryshuar ne synojmë ta legalizojmë si ndërtimet pa leje në Bathore të Tiranës. Është këmbëngulja psikopatike dhe e rrënjosur në mënyrë sugjestive në popull te sistemi ekonomik që kemi adoptuar tok me varfërinë dhe injorancën që pjell ai, të cilin ne synojmë ta mbartim me vete brenda Europës me shpresën se me të hyrë atje “ata†do ta shërojnë. Është varianti shqiptar i tregut të lirë deri në çakërdisje përballë traditës së konsoliduar europiane të tregut të drejtë. Është mjerimi ynë i vrazhdë i “kompeticionit social†përballë historisë së gjatë europiane të “drejtësisë socialeâ€. Është korrupsioni dhe të menduarit korruptiv të shndërruar në mënyrë jetese sot ndër shumë shqiptarë ai që vetvetiu ushqen përmes rryshfetit dhe anashkalimit të devocionit dhe obligimit ndaj detyrës një ambient të infektuar dhe që ne synojmë ta transportojmë me vete në Europë, pasi edhe këtë do ta kurojnë “ataâ€. Është vetë struktura dhe organizimi ynë shtetëror, institucionet jofunksionale, rezultatet e zgjedhjeve që kurrë nuk pranohen nga humbësit, kultivimi i militantizmit si meritokracia e vetme, klientelizmi i imponuar politik i medias, kastrimi i artit dhe frymës kritike (përfshi këtu shoqërinë civile). Është mbjellja dhe ujitja e përditshme e një ndjenje pafuqie dhe dorëzimi përballë këtij realiteti. Është psikoza se ne nuk mund ta ndryshojmë këtë gjendje dhe shpresa e vetme mbeten të huajt të cilëve ndaj edhe u varemi, u servilosemi dhe u nënshtrohemi me shpresën se do binden një ditë se jemi të devotshëm aq sa duhet dhe do na lejojnë edhe ne një copëz vend në sofrën e tyre të begatë. Është ideja se “ata†japin detyra të cilat ne i plotësojmë dhe lutemi pastaj me ankth, shpresë e besim se do të shpërblehemi për këtë përkushtim.
Shqipëria ka sot një nevojë urgjente që t‘i rikthehet autoriteti dhe krenaria. Kjo është një nevojë e pavarur nga proceset integruese. Në momente të tilla dekadence të plotë kombëtare, më shumë se për qaravitje dhe ankesa është nevoja për një projekt kombëtar që duhet të çrrënjosë me themel këtë kompleks inferioriteti ndaj Perëndimit dhe burimet nga ushqehet ky kompleks: varfërinë, injorancën, prapambetjen. Një projekt që mund të përfshijë deri një moratorium apo ngrirje të të gjithë procesit të integrimit në BE derisa ne të jemi gati. Një projekt kuraje që do të kushtojë vërtet disa vite, por që do t‘i kthejë shqiptarët kësaj radhe seriozisht drejt punës, progresit dhe drejtësisë. Drejt dijes, kulturës dhe zhvillimit. Dhe që më në fund do ta kthejë integrimin tonë në familjen ku përkasim, nga një kërkesë mëshire në një të drejtë të pamohueshme.
Ideja e moratoriumit po më pëlqen; sepse procesi i integrimit në Europë, i cili tashmë në thelb ka dështuar, po i kushton energji të mëdha politikës shqiptare dhe krejt jetës publike të atjeshme; shumë maskarallëqe po bëhen në emër të tij, shumë njerëz dhe institucione po korruptohen, shumë gojë po çapëlyhen në buzëqeshje permanente.
Por ideja e moratoriumit duhet të shoqërohet edhe me rishikimin e thellë të të gjitha atyre institucioneve që u transplantuan me ngut në Shqipëri pas 1990-ës, për t’u shndërruar në shembullin më flagrant të Kultit të kargove në Europën e kapërcyellit të mijëvjeçarit; ose të gjitha rezultatet në thelb qesharake të utopisë europiane dhe të oportunizmit levantin në Tiranë e gjetiu, të të gjithë atyre që kujtuan se jo vetëm shqiptarët mund të europianizoheshin me urdhër të peshkut, por edhe se mund të pasuroheshin vetë gjatë këtij procesi.
Atyre që ngrenë zërin për gjendjen e mjeruar të shqiptarëve në përgjithësi, zakonisht u sillet si kundërshembull fakti që bashkatdhetarët tanë ecin përpara, shpesh duke u dalluar, në vende të tjera, në Perëndim. Për mua kjo vetëm sa konfirmon që shoqëria shqiptare nuk po i gjen dot mjetet dhe mënyrat për t’i shtyrë e nxitur qytetarët individualë, grupet, komunitetet dhe institucionet në Shqipëri drejt pjekurisë sociale, politike dhe veçanërisht etike. Çfarë po ndodh sot me institucionet, etikën, politikën, ekonominë, kulturën dhe mediat në Shqipëri tregon se kjo ka mbetur një shtet ende të mitur i një shoqërie ende të mitur, e cila gjithnjë zgjidhjen e problemeve ia kërkon prindit, tutorit, padronit e autoritetit të jashtëm – metaforikisht Sulltanit. Nëse ideja që i shtyn sot ithtarët shqiptarë të integrimit në Europë ka të bëjë me adoptimin e Shqipërisë fëmijë prej këtij prindi të pasur dhe zemërmadh, atëherë Brukseli ka të drejtë të trembet, të druhet e të stepet; sepse Europa e Bashkuar kërkon partnerë, jo fëmijë.
shenim:
Une nuk jam gazetar, perpose nje puntor fabriket dhe si e tille nuk enjohe gazetarin S.Shametin. Gjeta ket artikull dhe e kam veshtire ta kuptoj mendimin e tij te sakte. Laerti