Lexuar 2385
1. Nafta në Jugë – Faktor konflikti midis Veriut e Jugut

Natyrisht, çështja e naftës janë para të mëdha, që luan një rol të madh në tensionet ndërmjet Sudanit të Veriut dhe Sudanit të jugut. Shumica aktuale e rezervave të naftës të kombit të Sudanit janë në Jug, te vendi ku banojnë sudanezë të besimit katolik dhe animist.

Natyrisht, ka çështje racore, me veriun e dominuar nga arabët, ndërsa shumica e popullsisë së Sudanit Jugut përbëhet nga raca dark afrikanë autoktonë nga fise të ndryshme.

2. Feja asht shkaku i konfliktit

Në të njëjtën kohë, është e qartë se feja është një pjesë e rëndësishme e dekadave të shkakut të gjakderdhjes dhe të skllavërisë. Shumica e mediave perëndimore e injorojnë këtë fakt historik, për faktin determinantë se ka sjellë një profil të ri politik në krijimin e një komb i pavarur në rajonin afrikan dhe në Jug të Sudanit.

Është e qartë, por kjo nuk do të thotë se shumë gazetarë janë tërësisht të kënaqur me këtë realitet, pasi disa gazetarë insistojnë – fjalë për fjalë ta çmojnë se dekada e kasahpanës në rajonin sudanez ishte për të drejtën fetare të jugorve sudanezë kristian.

Gazetarët e huaj nuk u pëlqen të shprehen për faktorin fetar në Sudan

 Është e lehtë për kuptimin e disa prej tyre se i sikleton elementi fetar i luftës civile gja që mësohet gjatë leximit të mëposhtme në  lajmet e Washington Post. Shumica e gazetarëve preferojnë të flasin për grindjen etnike dhe sektare dhe nuk duen të përmendin realitetin e egër fetar midis shtetit islamik dhe asaj pjese kristiane në Sudanin e Jugut.(siç duket janë gazetar që urrejnë fenë katolike. B.M.P.)
Koment e një ditë votimi plebishitar e popullsisë për  Shkëputjen politike – ekonomike të Sudanit në Jugë nga Veriu.
Këtu janë paraqitë disa  imazhe të votimit për referendum të shkëputjes të Sudanit të Jugut nga ai Veriori në raport :

Para agimit, turma të mëdha ishin në rrjeshta të gjatë jashtë qendrave të votimit. Mes sigurisë ushtarake, ata këndonin dhe kërcenin, këndonin kangë lirike të tilla si, “Ne jemi këtu për të falenderue Zotin sot.”      “Ne kemi qenë në pritje për këtë ditë të gjithë jetën tonë,” tha Suzi Gjoni, 28 vjeçari, një biznesmene e cila ishte duke pritur përballë mauzoleumit të Xhohn Garang, lideri i Sudanit të Jugut, i cili vdiq disa vjet më parë në një ,,aksident’’ me helikopter. “Ky referendum do të thotë vetëvendosje, liri, shpresë për të ardhmen dhe shpresa për të ardhmen e fëmijëve tanë.”

Feja në Sudanin e Jugut

Populli i Sudanit të Jugut ashtë kryesisht të krishterë ose janë pjesë e besimit animiste(besimi në ekszistencen e shpirtit dhe fuqisë natyrore. Ky besim i ka rrënjët tek popujt natyrorë.B.M.P.) dmth të ndryshme, feve fisnore.
Historia e bën të qartë se shqetësimet për Sudani janë bërë bipartizane.
Ish presidenti Bush në Shtëpinë e Bardhë shtynë traktatin e paqes që çoi në votimin e kësaj jave. Tani, Shtëpia e Bardhë e Obamës është shumë i përfshirë në bërjen e sigurt të votimi sikurse po bahet fakt.
Në këtë pasazh, Uashington Post i jep lexuesit një vështrim të shkurtër, por të saktë, se çfarë po ndodh.

Xhorxh W. Bush ndërmjetsoi në ndarjen e Sudanit

 Më shumë se 2,5 milionë njerëz vdiqën në luftën 22-vjeçare civile, e cila vuri përballë sundimtarëve arabë islame në veri kundër popullatës animiste dmth në jug dhe të rebelëve të krishterë. Që nga viti 2005, kur një traktat paqeje u nënshkrua, në jug ka qenë një gjysëm autonomi të udhëhequr nga ish rebelët e Lëvizjes Popullore Çlirimtare të Sudanit. Si ndërmjetës për marrëveshjen e paqes u bë administrata e Xhorxh W. Bushit në jug, që u kushtëzue nga një garantim të një votim mbi pavarësinë.

Disa sudano-jugor shkrinë pasuritë e tyre për ndarjen e Sudanit

Gati 3.9 milionë njerëz janë regjistruar për të votuar, dhe një pjesëmarrje prej 60 për qind është e nevojshme që rezultatet të jenë të vlefshme. Dhjetëra mijëra jugorët kanë mbërritur këtu nga veriu i Sudanit dhe nga e gjithë bota për të marrë pjesë, disa të pasur sudano –jugor përdorën të gjitha pasuritë e tyre për të investue për ndarjen e Sudanit duke shpresuar për të rivendose në jug.

Vrasjet, përsekutimet, torturat në jug të Sudanit nga ana e islamikve shtetror të Veriut ende nuk asht  ndalur edhe pse janë marrë masa preventive politike. Vitin e kaluar, të paktën 900 njerëz kanë vdekur në luftën kundër fisnore dhe 215.000 ishin zhvendosur, sipas dëshmive të shoqatave të ndihmave të hueja. Armët janë gjerësisht në dispozicion të popullsisë dhe milicitë janë të bollshme. Rivalitetet klanore dhe korrupsioni janë mbizotëruese. Dhe në mes të komplekseve të dukshme të arabëve sudanezë dhe afrikanëve jugorë mbetet një humnerë midis shoqërisë e politikës sudaneze.

Ndërsa historia përfshin disa shkaqe, që kuptohet se besimi fetar ka luajtur rol në historinë e kësaj lufte civile, shpesh është e vështirë të dinë se kush është nëmesin e tyre  faktori dominues.

Për shembull, përveç referencës më parë të Uashington Post është “zot”, Zoti me një “Z” të madhe duket më pranë fundit. Ky konfuzion gazetaresk është e kuptueshme, pasi gazetarët kanë cituar fjalë për fjalë te besimtarët në Zotin e trinitetit të krishterimit, te monoteizmin radikale i All-llahut në Islam dhe hyjnive të ndryshme fisnore në animizmin afrikane. Dhe, sigurisht, në rajonin e Darfurit, islamikët arabë kanë qenë të persekutuar muslimanët e tjerë, të cilët janë afrikanë(mendoj midis arabëve islamikë muhaxhir dhe islamikve autoktonë afrikanë – B.M.P.).
Merrni një nga tregimet kryesore mbi Sudanin të botuem  në gazetën e New York Times këtë fundjavë. Gjysmën e parë, ose më shumë e tregimit është praktikisht feja në zona të ndryshme prezente në bërjen e subjektit konfliktuoz. Pastaj, kur është koha për sfondin e këtij konflikti djallëzor, autori i gazetës Times nuk arrijnë të paraqesin fakte themelore.

Pushtuesit anglezë ndeshën pishat e gjakderdhjes të kartës të fesë në Sudan

Kolonizatorët britanikë mbollën një fushë të minuar politik në vitet 1920 kur prezantoi një vijë të tretë të demarkacionit të konfliktit ekzistues të Sudanit dhe deklaroi se veriorët dhe jugorët sudaneze duhet të mbeten të ndara. Pjesë e arsyes është për të kontrolluar përhapjen e Islamit. Për këtë ditë, pjesën e sipërme të Sudanit është kryesisht myslimane dhe të kontrolluara nga arabët, i treti më i ulët është më së shumti animiste dmth dhe të krishterë, ngjasojnë nga pikpamja gjuhësore dhe kulturore më shumë me Kenian, Ugandën dhe Afrikën Qendrore.
Një grup ushtarësh jugore mutinied(Rrebelim është një konspiracion midis anëtarëve të një grupi të individëve e vendosur të ngjashme – zakonisht janë anëtarë të ushtrisë, ose ekuipazhit të çdo anije, edhe nëse ato janë civilë – të kundërshtojë hapur, të ndryshojë ose të përmbysur një autoritet të cilit ato i nënshtrohen. Termi përdoret zakonisht për një rebelim midis anëtarëve të ushtrisë kundër eprorët e tyre, por gjithashtu mundet herë pas here t’i referohet çdo lloj rebelimi kundër një figurë me autoritet.B.M.P.) në vitin 1955, një vit para u jepë pavarësinë Sudanit. Lufta civile kishte filluar.

Islamistët shtetror të veriut kërkuan ndrrimin e emrave kristian në atë islamikë

Mësohet prej zërit rrebel, të sudanezit jugor – Filip/Philip Geng Nyuol, i cili është në 70 vjeçët e tij (edhe pse ai nuk është i sigurtë për moshën e tij të saktë),  se më 1958, kishte organizime të protestave në shkollën e tij të lartë. “Edhe atëherë, ne e dinim se çfarë po ndodhte,” tha ai. “Ata(shteti islamikë i veriut. B.M.P.) donin të na islamizonin. Ata ishin për ndërtimin e xhamive në të gjithë vendin. Ata donin që ne të ndryshonim emrat tanë(nga katolikë në islamikë. B.M.P.) “.

Autori: Tmatt
Përgatiti: Bep Martin Pjetri
E enjte, më dt. 14.VII.2011